Rola kwasu hialuronowego w organizmie.

Kwas hialuronowy

Kwas hialuronowy występuje u wszystkich kręgowców, w tym oczywiście także w organizmie człowieka. Ponadto znajduje się także w otoczkach bakteryjnych niektórych bakterii np. Streptococcus. Co istotniejsze zawsze ma taką samą budowę.

Zawartość HA (hialuronic acid) w organizmie ludzkim nie jest jednakowa i zależy m.in. od miejsca występowania oraz wieku danej osoby (tzn. duża zawartość w rozwijających się embrionach, u dzieci i nastolatków, u osób około 40 roku życia jest go już o połowę mniej, czyli zawartość maleje wraz z wiekiem). Kwas ten jest obecny w naszym organizmie m.in w skórze (głównie w macierzy pozakomórkowej - około 56% całej zawartości hialuronianu znajduje się w skórze), gałce ocznej (np. ciałko szkliste oka), stawach, ścianach naczyń, pępowinie, czy też w krwi (0,05 mg/l) i limfie (normalnie jest go bardzo niewiele, natomiast wzrost jego stężenia w osoczu następuje w procesie starzenia, a także w różnych stanach chorobowych np. RZS czy marskości wątroby).

Kwas hialuronowy należy do glikozaminoglikanów (GAG). HA jest biopolimerem o liniowym, nierozgałęzionym układzie. W fizjologicznych warunkach nie występuje w formie kwasu lecz w postaci soli - hialuronianu sodu. Więcej o właściwościach kwasu hialuronowego przeczytacie w poście kwas hialuronowy - czym jest?

Rola kwasu hialuronowego w organizmie człowieka

Kwas hialuronowy pełni następujące role w organizmie człowieka:

- HA wpływa na prawidłowy poziom uwodnienia naskórka i skóry właściwej;

- kwas ten ma zdolność zwiększania odporności i wytrzymałości innych tkanek na działanie sił odkształcających zewnętrznego ciśnienia, tym samym zwiększa elastyczność, spoistość i napięcie tkanek;

- rola antyoksydacyjna - HA należy do grupy antyoksydantów tzw. zmiataczy wolnych rodników, dezaktywuje reaktywne formy tlenu i wolne rodniki;

- ułatwia przenikanie i wprowadzanie wgłąb skóry innych aktywnych składników preparatów kosmetycznych - jest takim promotorem przenikania i wchłaniania;

- w stawach HA jest głównym składnikiem tkanki łącznej (chrząstki) i mazi stawowej - komórki maziówki wydzielają ten kwas do płynu stawowego, dzięki czemu nadają mu właściwości amortyzujące i poślizgowe (dlatego przy problemach ze stawami u starszych osób stosuje się tabletki zawierające kwas hialuronowy);

- kwas hialuronowy pełni także istotną rolę w ochronie powierzchni ścian pęcherza moczowego przed uszkadzającym działaniem składników moczu (jest składnikiem glikokaliksu), a ponadto zapobiega przyleganiu oraz wnikaniu do nabłonka m.in bakterii, białek, komórek nowotworowych czy też produktów metabolizmu, które mogą być dla ustroju szkodliwe;

- HA uczestniczy w licznych procesach biochemicznych zachodzących wewnątrz organizmu człowieka, jest jednym z ważniejszych czynników, które pomagają zachować stan homeostazy wewnątrz tkanek. Uczestniczy i jest regulatorem w procesie zapalnym (reguluje przebieg procesów zapalnych), nowotworzenia czy też gojenia się ran (kwas hialuronowy jest niezbędny na wszystkich etapach gojenia się ran). O jego działaniu decyduje wielkość cząsteczki. Niskocząsteczkowy HA działa prozapalnie i immunostymulująco, zaś wielkocząsteczkowy ma działanie przeciwzapalne i immunosupresyjne.

Kwas hialuronowy w skórze

Największa ilość kwasu hialuronowego około 50% jego całkowitej ilości znajduje się w skórze. Jego rozmieszczenie w naskórku i skórze właściwej jest nierównomierne. W naskórku zawartość HA jest bardzo mała - wynika to z faktu, iż przestrzenie międzykomórkowe są nieduże (jego największa ilość występuje w warstwie kolczystej, najmniejsza w warstwie podstawnej, natomiast w warstwie ziarnistej i rogowej nie występuje wcale). W skórze właściwej kwas ten wchodzi w skład macierzy pozakomórkowej (ECM) tkanki łącznej, znajduje się w substancji podstawowej która oplata włókna białkowe (kolagen i elastynę) oraz komórki. Więcej o roli HA w skórze oraz jego zastosowaniu w kosmetologii znajdziecie we wpisie kwas hialuronowy w kosmetyce i kosmetologii.

Kwas hialuronowy - zastosowanie w medycynie

Kwas hialuronowy wykorzystuje się w okulistyce w przypadku zespołu suchego oka oraz podczas operacji okulistycznych: w chirurgii wewnątrzgałkowej (np. podczas usuwania czy wszczepiania soczewek, usuwaniu zaćmy, jaskry, czy operacji rogówki) oraz zewnątrzgałkowej (np. operacji zeza, chirurgii plastycznej).
Produkty z kwasem hialuronowym stosuje się także w ortopedii w leczeniu chorób zwyrodnieniowych stawów np. RZS czy leczeniu bólowych postaci schorzeń stawów skroniowo- żuchwowych.
Inną gałęzią medycyny w której zastosowanie znalazł ten kwas jest urologia. W tym przypadku preparaty z HA stosuje się w zespole bolesnego pęcherza, w zapaleniu śródmiąższowym pęcherza.
Ostatnią o której chciałam wspomnieć jest tak ważna z punktu widzenia nas kobiet ginekologia. Również w tej dziedzinie preparaty z HA cieszą się dużą skutecznością i popularnością, a stosuje się je m.in po porodzie (epizjotomia - rozcięcie krocza), po zabiegach chirurgicznych np. miomektomii czy histeroskopii, a także podczas klimakterium (dystrofie, uszkodzenia ścian pochwy) czy też w przypadku zaburzeń nawilżenia pochwy (suchości pochwy).