Cellulit - co to jest? Jakie są jego przyczyny? Rodzaje cellulitu.

Cellulit (lipodystrofia) jest pojęciem stosowanym wyłącznie w kosmetyce (dermatologia nie uwzględnia takiego stanu), czyli można powiedzieć problem czysto estetyczny.
Na początek trzeba rozróżnić dwa pojęcia: cellulit i cellulitis (stan zapalny tkanki podskórnej).
Cellulit to dystrofia (zaburzenie odżywienia np. tkanek) tkanki podskórnej o charakterze niezapalnym. 

Pierwsze jego objawy pojawiają się w następujących okresach życia: pokwitanie około 12%, ciąża około 20%, i menopauza około 25%.



Najczęstsza lokalizacja - tam gdzie głównie gromadzi się tkanka tłuszczowa, czyli:
- uda;
- podudzia i kolana;
- pośladki;
- biodra
- brzuch;
- ramiona;

Do dobrej diagnozy cellulitu wymagane jest dobre skośne oświetlenie. Głębokość i rozmiar zmian wskazuje na zaawansowany stan lipodystrofii.
Problem ten jest prawdziwą zmorą kobiet (u mężczyzn występuje dość rzadko). Powodem tego jest różnica w budowie tkanki łącznej u kobiet i u mężczyzn. U kobiet włókna kolagenu i elastyny są ułożone równolegle (zapewnia to lepszą rozciągliwość skóry np. w ciąży), co powoduje słabsze mocowanie komórek tłuszczowych i kapilar. U mężczyzn natomiast włókna kolagenu i elastyny układają się w siatkę, stanowi to mocne rusztowanie dla adypocytów i naczyń krwionośnych.

Wydawało by się, że cellulit dotyczy zwykle kobiet z nadwagą i otyłością, ale tak nie jest bo zdarza się również u kobiet szczupłych i wysportowanych.

Do powstania cellulitu dochodzi na skutek zmian proporcji między tkanką łączną budującą skórę a podskórną tkanką tłuszczową. W wyniku tego tkanka tłuszczowa rozkłada się nierównomiernie. Jest to zaburzenie o charakterze przewlekłym. Często używa się pojęcia "skórka pomarańczowa"- dlaczego?
Ponieważ skóra w miejscu nagromadzenia się tkanki tłuszczowej staje się gąbczasta, o nierównomiernych bruzdach i zgrubieniach, przypominająca właśnie powierzchnię pomarańczy.

Przyczyny powstania cellulitu:

- nawyki żywieniowe (niewłaściwa dieta) np. nadmierna spożywanie węglowodanów powoduje wzrost biosyntezy (tworzenia w organizmie) kwasów tłuszczowych i trójglicerydów, co prowadzi do wzrostu objętości komórek tłuszczowych;

- używki - alkohol i nikotyna mogą powodować trwałe zmiany w naczyniach krwionośnych, ponadto zubażają organizm w witaminy i sole mineralne co przyspiesza pojawianie się niekorzystnych zmian;

- budowa fizyczna (typ budowy) - kobiety o wąskich ramionach i rozbudowanej partii bioder mają większą skłonność do wystąpienia cellulitu, osoby wysokie o dobrze wykształconym układzie kostnym i mięśniowym w miarę upływu lat (i skłonności do przybierania tłuszczu) mają skłonność do pojawienia się cellulitu na całym ciele, natomiast osoby o długich kończynach, wąskich ramionach i wąskich biodrach nie wykazują skłonności do cellulitu;

- czynniki genetyczne (predyspozycje);

- wiotkość tkanki łącznej;

- zaburzenia w funkcjonowaniu układu limfatycznego (nieprawidłowe działanie pompy mięśniowej i tkanki łącznej) -w warunkach prawidłowych nadmiar płynów gromadzących się w przestrzeniach międzykomórkowych jest odprowadzany przez układ chłonny. Wraz z limfą usuwane są z tkanek szkodliwe metabolity. Ważne jest aby tkanka łączna była elastyczna, gdyż od niej zależy sprawna praca układu chłonnego. Jeśli jest przepuszczalna i miękka to metabolity zamiast wędrować do węzłów chłonnych, to osadzają się w adypocytach ;

- zaburzenia krążenia krwi - zaburzenia mikrokrążenia, pojawienie się cellulitu ma związek z nieprawidłowym usuwaniem szkodliwych produktów przemiany materii z tkanek- może być to skutkiem problemów z układem krążenia, zbyt wysokiego ciśnienia krwi w układzie żylnym, długiego zalegania krwi w naczyniach, słabego odprowadzania metabolitów ( problemy z zastawkami w żyłach, żylaki)- w tej sytuacji w komórkach tłuszczowych (adypocytach) gromadzi się nie tylko tłuszcz ale też szkodliwe metabolity;

- zaburzenia układu nerwowego - nadmierne gromadzenie się cząsteczek wody i tłuszczu można zaobserwować w zaburzeniach o charakterze emocjonalnym (np. silnie przeżywanych emocjach, stanach depresyjnych, stresie);

- zaburzenia układu trawiennego;

- zaburzenia hormonalne - zaburzenia pomiędzy poziomem estrogenów a progesteronu (w takiej sytuacji dochodzi do zatrzymania wody w organizmie, zaburzenia mikrokrążenia krwi, zwiększa się przepuszczalność naczyń krwionośnych i powstają obrzęki, ponadto estrogeny mają wpływ na budowę i elastyczność tkanki łącznej)- taką tendencję wzmagają preparaty hormonalne (np. środki antykoncepcyjne) - na podstawie własnych doświadczeń potwierdzam, że tak jest.

- wykonywana praca - rozwojowi cellulitu sprzyja praca stojąca lub siedząca (sprzyja to powstawaniu zastoju krążeniowego i utrudnianiu odpływu chłonki);

- aktualne lub przebyte choroby - szczególnie sprzyjającymi są: zaburzenia hormonalne, choroby serca i krążenia obwodowego, choroby nerek, choroby płuc, przewlekłe długotrwałe infekcje;

Cellulit nie powstaje oczywiście z dnia na dzień (to nie działa tak że dziś mam piękną gładką skórę, a jutro po obudzeniu nagle stanie się pofałdowana). Na początku powstaje zastój w naczyniach krwionośnych i limfatycznych, na skutek tego naczynia w podskórnej tkance tłuszczowej ulegają poszerzeniu. Jeśli nie zaczniemy działać to długie utrzymywanie się takiego stanu powoduje trwały obrzęk ścian naczyń włosowatych i podwyższenie ciśnienia krwi w naczyniach. Konsekwencją tego jest przechodzenie płynu z kapilar do przestrzeni międzytkankowych i gromadzenia się go w tym właśnie miejscu. Do zmian dochodzi także w tkance łącznej - jej włókna, które otaczają komórki tłuszczowe ulegają przerostowi i fibrosklerozie (czyli twardnieniu włókien). W konsekwencji dochodzi do upośledzenia przemiany materii i wymiany składników między komórkami a naczyniami. Ucisk stwardniałych włókien na nerwy może dawać uczucie nadwrażliwości, a nawet ból.

Przewaga syntezy (tworzenia) kwasów tłuszczowych nad ich rozkładem (lipolizą) powoduje przerost adypocytów- istota cellulitu.

Etapy rozwoju cellulitu:

- 0 etap - bez oznak cellulitu, ale z tendencją do zatrzymywania wody (obrzęki) i nadmierną przepuszczalnością naczyń włosowatych. Powierzchnia skóry jest gładka, po ujęciu skóry w fałd nie jest widoczne pofałdowanie;

- I etap - tzw. stadium obrzękowe - rozszerzone kapilary, słaba współpraca między kapilarami a adypocytami utrudniają właściwe odżywianie komórek tłuszczowych, dodatkowo niektóre obszary skóry wykazują zastoje krążeniowe (obszary o prawidłowym krążeniu są otoczone obszarami o krążeniu upośledzonym). Obserwuje się niewielkie zwłóknienia tkanki podskórnej, podczas leżenia i stania skóra jest gładka, natomiast przy ściśnięciu widać małe zagłębienia i uwypuklenia;

- II etap - w tym etapie występują skupiska komórek tłuszczowych wyraźnie zmienionych, otoczone stwardniałymi włóknami kolagenowymi, które utrudniają prawidłowe odżywienie adypocytów oraz usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii. Tutaj mamy już do czynienia z wyraźnym zwłóknieniem tkanki podskórnej, leżąc skóra wydaje się gładka, w pozycji stojącej widać lekkie uwypuklenia, przy próbie złapania (szczypania) skóry wyczuwalne są guzki i grudki;

- III etap - dochodzi tutaj do połączenia ognisk cellulitowych (powstają większe obszary zmienionej tkanki). Pojawia się również ból wynikający z ucisku guzków zwłókniałego kolagenu na włókna nerwowe i naczynia. Uwypuklenia są widoczne w każdej pozycji, czyli podczas stania i leżenia, a przy próbie szczypania wyczuwalne są guzki większych rozmiarów (rozdzielone są tkanką włóknistą).

Można stwierdzić, że jedną z głównych przyczyn powstania cellulitu są obrzęki.

Obrzęki można podzielić na trzy grupy:
- obrzęki pochodzenia sercowego - najczęściej występują w okolicach kostek stóp, skóra jest miękka, blada, z normalną wrażliwością na dotyk;
- obrzęki miesiączkowe - jeden z objawów PMS (zespołu napięcia przedmiesiączkowego), często pojawiają się w tygodniu poprzedzającym miesiączkę, są obrzękami pochodzenia hormonalnego;
- obrzęki grawitacyjne - spowodowane w skutek przebywania długi czas w jednej pozycji - stojącej lub siedzącej (nie działa tzw" pompa mięśniowa, dochodzi do zastoju w naczyniach), nadmiaru soli w diecie, lub też nadmiarem spożywanych płynów;

Jakie są przyczyny powstawania obrzęków:
- zaburzenia pracy nerek;
- zbyt słabe krążenie;
- zastoje w naczyniach limfatycznych;
- zaburzenia w pracy gruczołów dokrewnych, problemy hormonalne;
- zachwianie równowagi wodno- elektrolitowej;
- zaburzenie ilości białek;

Występuje również podział cellulitu na tzw: cellulit twardy i cellulit miękki (dość wiekowy już podział).

fot. Tips Times Admin

Cellulit twardy - skóra mimo, iż jest twarda to przy dotyku wyczuwalne są nierówności i guzki, w tym przypadku obserwujemy zmniejszoną ilość włókien kolagenowych i elastynowych w skórze, zwiększoną podatność na stłuczenia. Można powiedzieć, że jest to taka uwięziona tkanka tłuszczowa, która została zablokowana pomiędzy włóknami mięśniowymi.
Cellulit typu twardego jest najczęstszy u:
- kobiet wysportowanych;
- u tancerzy i tancerek;
- starszych kobiet;

Cellulit miękki - skóra wyglądem przypomina skórkę pomarańczy, z licznymi zagłębieniami i nierównościami, z wyczuwalnymi pod skórą guzkami i grudkami, po naciągnięciu skóry pojawiają się dołeczki, ten typ cellulitu często jest powiązany ze zmianami hormonalnymi.
Najczęściej pojawia się na: ramionach, brzuch, pośladki, zewnętrzna strona ud.

Obecnie najpopularniejszy jest podział na cellulit wodny i cellulit lipidowy (tłuszczowy).

Cellulit tłuszczowy - na skutek upośledzonego odprowadzania produktów przemiany materii, dochodzi do ich zalegania w okolicy komórek tłuszczowych. Z nadmiernej podaży cukrów i kwasów tłuszczowych powstają trójglicerydy. Komórki tłuszczowe stają się jakby "śmietnikiem"- powiększają się i gromadzą substancje które w normalnych warunkach powinny zostać usunięte. Adypocyty mają niezwykłą możliwość powiększania się i układania w grupy (mogą powiększyć się dziesięciokrotnie, a znane są przypadki powiększenia sześćdziesięciokrotnego komórek tłuszczowych).

Cellulit wodny - u kobiet na wypadek ewentualnej ciąży i karmienia tworzy się pewna rezerwa ustrojowa, tzn. pewna ilość wody i tłuszczu jest odkładana w tkankach. Następnie następuje przesunięcie tej rezerwy w kierunku zewnętrznej warstwy skóry. W normalnych okolicznościach rezerwa ta pod koniec cyklu powinna zostać usunięta, jeśli natomiast dojdzie do jakichś zaburzeń hormonalnych to może dojść do powstania i rozwoju cellulitu.

Najprostszym sposobem na zdiagnozowanie cellulitu jest test ręczny.
Obejmujemy kawałek skóry np. na udzie palcami obu rąk i naprzemiennie uciskamy tkankę i wypychamy ją do góry. Jeśli cellulit nas dotyczy to w czasie ucisku skóra ulegnie zniekształceniom, i zaobserwujemy "skórkę pomarańczową". Test ten potrafi wykrywać nawet bardzo wczesne fazy cellulitu.

Jest jeszcze inna metoda diagnozy - metoda termograficzna, która wykorzystuje różnicę temperatur między zdrową a zniekształconą tkanką.



Czy Wy również się z tym zgadzacie?

W kolejnym poście napiszę jak walczyć z cellulitem różnymi metodami, postaram się przybliżyć które substancje czynne w kosmetykach pomogą w walce z naszym odwiecznym "wrogiem". Ale pamiętajcie, że walka z cellulitem jest walką ciągłą - jeśli uda Wam się go pozbyć to bardzo ważna jest dalsza profilaktyka. Wy możecie zapomnieć o cellulicie, ale on o Was niekoniecznie.