Dziś napiszę o dwóch najpopularniejszych rodzajach zmian jakie mogą pojawić się na naszej skórze pod wpływem nasłonecznienia (i nieodpowiedniej ochrony) oraz o zmianach jakie pojawiają się na skórze na skutek działania innych czynników, które mogą być stanami przedrakowymi.
Czym są stany przedrakowe?
Stany przedrakowe to ogniskowe zmiany skóry, z których po różnie długim okresie trwania mogą rozwinąć się nowotwory złośliwe skóry (są niejako terenem rozwoju procesu nowotworowego). W zależności od częstości występowania złośliwych nowotworów stany te dzielimy na takie w obrębie których nowotwory powstają bardzo często i takie, które dość rzadko są podłożem procesu nowotworowego. Do stanów przedrakowych z których nowotwory rozwijają się częściej należą: zmiany związane z działaniem światła słonecznego i innymi źródłami promieniowania jak rogowacenie słoneczne i róg skórny, skóra pergaminowata i barwnikowa oraz uszkodzenia rentgenowskie skóry, rogowacenie chemiczne oraz rogowacenie białe. Zaś do sanów przedrakowych z których nowotwory rozwijają się rzadko zalicza się: bliznowce (keloidy) - zarówno przerosłe blizny po oparzeniach jak i przewlekłe stany zapalne przebiegające z bliznowaceniem (np. po gruźlicy czy toczniu rumieniowatym). Stany przedrakowe wymagają ścisłej obserwacji i leczenia.
Rogowacenie starcze (słoneczne)
Rogowacenie starcze jest wyraźnie powiązane z wcześniejszą ekspozycją na promieniowanie UV.Problem ten dotyka osób zazwyczaj po 50 roku życia. Częściej pojawia się u osób opalających się. Zmiany są często dość liczne i zlokalizowane są szczególnie na odsłoniętych częściach skóry. Często występuje również u osób narażonych na nadmierne nasłonecznienie np. zawodowo - u rolników, budowlańców, kierowców itp.
Problem ten nie dotyczy ludzi rasy czarnej.
Rogowacenie starcze to najczęstszy stan przedrakowy skóry. Zazwyczaj obraz zmiany jest podobny i wygląda następująco:
- są to ogniska dobrze odgraniczone od zdrowej skóry, płaskie lub lekko wyniosłe ponad otoczenie;
- powierzchnia zmiany jest brodawkowata, nierówna, czopy rogowe wnikają wgłąb skóry;
- kolor zmian: żółty lub brunatny, a nawet czarny - podobne do strupa;
- obserwuje się również zmniejszoną sprężystość i elastyczność skóry;
- na zmienionym obszarze występują grube fałdy i bruzdy skóry, a także "pajączki" (czyli rozszerzone powierzchowne naczynia krwionośne);
- ze względu na dość mocne uszkodzenie struktury skóry i jej unaczynienia w obrębie zmian występuje zwiększone prawdopodobieństwo urazów skóry (łatwo dochodzi do krwawienia nawet z drobnych urazów);
W miejscu powstania zmiany zazwyczaj kilka lat wcześniej występuje zwyrodnienie starcze skóry.
Bardzo ważne!!! jeśli pojawi się w ognisku rogowacenia wyraźny stan zapalny (bujanie złośliwe) tzn. powstanie czerwona obwódka, zmiana stanie się bardziej nacieczona, nasili się rogowacenie lub też w obrębie zmiany pojawi się owrzodzenie to jak najszybciej należy skontaktować się z lekarzem, bo może (nie musi) to być oznaką zezłośliwienia. W około 20% przypadków z tych ognisk może rozwijać się rak kolczystokomórkowy lub nabłonniak podstawnokomórkowy
Najczęstsze lokalizacje rogowacenia starczego:
- małżowiny uszne;- czoło;
- czasami nos i policzki;
- okolica skroniowa;
- skóra głowy (jeśli występuje łysina);
- rzadziej przedramiona, ręce (grzbiety rąk) czy też podudzia;
Najważniejsza jak zawsze jest profilaktyka tzn:
- należy unikać słońca (zwłaszcza długiego przebywania);
- stosować filtry UV;
- nawilżać skórę;
- gdy wychodzimy na mocne słońce, zakładać odpowiednie ubrania: długie rękawy, kapelusz z szerokim rondem itp..
Jeśli nie udało nam się jednak uniknąć powstania zmian to o metodzie leczenia decyduje oczywiście lekarz. Najczęstsze metody leczenia to: krioterapia, elektrokoagulacja, naświetlenia promieniowaniem X, duże dawki witaminy A (retinoidy), ostatecznością jest leczenie chirurgiczne;
RÓG SKÓRNY
Róg skórny może wystąpić zarówno u dorosłych jak i u dzieci. U dorosłych jest odmianą rogowacenia słonecznego i może być stanem przedrakowym (może przechodzić w raka kolczystokomórkowego), natomiast u dzieci może występować jako odczyn pozapalny skóry (nie jest to wtedy stan przedrakowy).Róg skórny najczęściej występuje pojedynczo i zazwyczaj jest spowodowane intensywnym miejscowym rogowaceniem naskórka. Często powstaje na podłożu rogowacenia starczego. Ze względu na fakt iż może przechodzić w raka kolczystokomórkowego konieczne jest wykonanie badania histopatologicznego.
Najczęstsza lokalizacja rogu skórnego to:
- twarz;- czoło;
- owłosiona skóra głowy;
- odsłonięte części kończyn (np. dłonie);
Jak wygląda róg skórny?
Róg skórny to stożkowate lub chropowate, nieregularne wzniesienie ponad poziom skóry, w kolorze żółtobrunatnym.
Czynniki sprzyjające powstawaniu tej zmiany:
- długotrwałe drażnienie tych samych okolic;
- skóra starcza;
- u ludzi młodych: długotrwałe stany zapalne;
- i oczywiście skóra uszkodzona przez słońce (promieniowanie UV);
Ważne!!! Jeśli zauważymy że podstawa zmiany (rogu) jest nacieczona i wyraźnie zaznaczona to może świadczyć to o przechodzeniu zmiany w nowotwór (zezłośliwieniu).
Najczęściej stosuje się dwie metody leczenia (oczywiście decyduje lekarz): jest to wycięcie chirurgiczne zmiany lub też elektrokoagulacja, ale można też stosować laseroterapię lub krioterapię..
Inna sytuacja to wielopostaciowe osutki świetlne - u niektórych osób pojawiają się zwykle przy pierwszych wiosennych ekspozycjach na słońce (małe, plamiste, okrągłe zmiany).
Jeśli już chcemy się opalać to zawsze pamiętajmy o odpowiednim zabezpieczeniu skóry (odpowiednie dobrane filtry UV, oraz okrycie głowy i ubrania), bo chyba nikt z nas nie chce za kilkanaście lat doświadczyć tak niemiłych konsekwencji niewłaściwego opalania.
Inne zmiany skórne:
Rogowacenie porentgenowskie
Rogowacenie to powstaje na skutek przewlekłego stosowania naświetlań tzw. promieniowaniem twardym (rentgenowskim czy gamma). Najczęściej dotyczy więc osób długotrwale leczonych tym promieniowaniem (podczas lub po radioterapii) lub tych, którzy na ten rodzaj promieniowania są narażeni (np. w pracy zawodowej). Rogowacenie porentgenowskie jest ważnym stanem przedrakowym.
Jak wygląda rogowacenie porentgenowskie?
W miejscu jego występowania obserwuje się zmniejszoną elastyczność skóry z ogniskami nierównomiernego stwardnienia. Występują odbarwienia lub przebarwienia skóry, a ponadto jest ona ścieńczała z prześwitującymi naczyniami krwionośnymi (teleangiektazjami). Obserwuje się też powstawanie ognisk nadmiernego rogowacenia mogące prowadzić nawet do stanów zapalnych i pęknięć, a także do bliznowatego zaniku skóry.
Tego typu zmiany usuwane są chirurgicznie lub stosując krioterapię.
Rogowacenie białe (leukoplakia)
Rogowacenie białe najczęściej występuje na błonach śluzowych jamy ustnej lub narządów płciowych zazwyczaj na skutek długotrwałego drażnienia (np. zęby próchnicze, źle dobrane protezy, zaniedbania higieniczne czy nadmierne palenie tytoniu, spożywanie gorących napojów, pikantnych pokarmów i picie alkoholu). Zaś przyczyną występowania na zewnętrznych narządach płciowych są zaburzenia hormonalne, zaniedbania higieniczne czy też marskość sromu lub żołędzi. Może być stanem przedrakowym.
Najczęstsza lokalizacja zmian to:
- język;
- czerwień wargowa;
- błony śluzowe policzków (w linii zgryzu zębów);
- na dziąsłach;
- w pobliżu kąta ust;
- wargi sromowe większe i mniejsze;
- wewnętrzna powierzchnia napletka i żołędź prącia;
Najczęstszą lokalizacją u mężczyzn jest jama ustna, zaś u kobiet błony śluzowe sromu.
Jak wygląda rogowacenie białe?
Leukoplakia przybiera postać białawych, zgrubiałych plam, smug o powierzchni gładkiej lub bruzdowatej. U podstawy zmiany stwierdza się niewielkie stwardnienie. Choroba ta jest przewlekła. Objawem jej zezłośliwienia (przejścia w nowotwór) są: nieregularnie odgraniczone, brodawkowate przerosty, pojawienie się nacieczenia podstawy i obwódki zapalnej wokół zmiany, a w późniejszej fazie rozpad i powstanie owrzodzenia.
Dolegliwości:
uczucie suchości, pieczenia i ściągania błon śluzowych.
Postępowanie i leczenie:
Należy unikać, a najlepiej wyeliminować czynniki drażniące, ważna jest również staranna higiena, zaniechanie palenia tytoniu, leczenie hormonalne i stomatologiczne. W przypadku braku poprawy zaleca się stosowanie retinoidów, a jeśli dojdzie do brodawkowatego rozrostu to wtedy stosuje się krioterapię lub chirurgiczne usunięcie w całości.
Rogowacenie chemiczne
Rogowacenie chemiczne mają zazwyczaj wieloletni przebieg, a zmiany mogą być podobne do rogowacenia słonecznego. Stanowią ważny stan przedrakowy. Obecnie rzadko spotykane. Wyróżnia się kilka typów rogowacenia chemicznego: arsenowe, smołowcowe.
Rogowacenie arsenowe - na skutek zatrucia arsenem, stosowaniem wody zanieczyszczonej arsenem, bądź też kontakt z arsenem w pracy zawodowej. Objawia się występowaniem licznych, drobnych ognisk wzmożonego rogowacenia o żółtawej powierzchni. Tego typu zmiany zazwyczaj powstają na rękach i stopach.
Rogowacenie smołowcowe - powstaje na skutek kontaktu ze smołą i jej przetworami (dziegcie), produktami rafinacji ropy lub też źle oczyszczoną parafiną. Zwykle są to zmiany zawodowe, które zlokalizowane są na twarzy, karku, rękach oraz błonach śluzowych narządów płciowych. Pojawia się w postaci licznych drobnych ognisk przypominających rogowacenie starcze lub pojedynczych kopulastowyniosłych wykwitów.
Leczenie rogowacenia chemicznego:
Miejscowo stosuje się retinoidy (pochodne witaminy A), czasami stosuje się też lokalną krioterapię (zamrażanie płynnym azotem) lub leczenie chirurgiczne.
Skóra pergaminowa i barwnikowa
Jest to schorzenie bardzo rzadkie, zazwyczaj występujące rodzinnie - dziedziczone recesywnie,często daje niekorzystne rokowanie (średni okres życia 20 lat). Przyczyną schorzenia jest nadwrażliwość na promieniowanie UV. Jest ważnym stanem przedrakowym.
Objawy skóry pergaminowej i barwnikowej:
- nasilone piegi i większe plamy barwnikowe;
- teleangiektazje (prześwitujące naczynia krwionośne);
- zaniki i odbarwienia skóry;
Lokalizacja zmian:
zazwyczaj na twarzy i odsłoniętych okolicach ciała, ale także oczy: spojówki, rogówki, a nawet soczewka.
Bliznowiec (keloid)
Bliznowiec jest rodzajem włókniaka należącego do łagodnych nowotworów skóry. Jest on miękkim, nieregularnym guzem w tkane łącznej. Z upływem czasu pogrubia się i staje się błyszczący. Jego rozwój jest bardzo powolny i zazwyczaj nie ulega zezłośliwieniu.
Może występować w każdym miejscu, często zaś dotyczy okolicy mostkowej.
Najczęstsze przyczyny powstawania keloidu:
- urazy (oparzenia, zranienia, zabieg);
- po szczepieniach i zastrzykach podskórnych;
- jako skutek trądziku;
Czynniki predysponujące do powstawania bliznowców:
- występuje często u rasy czarnej;
- wieku - u ludzi starszych występuje rzadko;
- indywidualne skłonności;
- drobne ciała obce, pyły, cząsteczki opatrunku;
Leczenie:
Miejscowo stosuje się maści z wyciągiem z cebuli, kremy z masy perłowej, można też stosować krioterapię oraz opatrunki okluzyjne. Metoda wycinania chirurgicznego w przypadku keloidów raczej nie jest polecana - w miejscu szycia (blizny) może pojawić się nowy keloid.
Choroba Bowena
Choroba ta zaliczana jest do stanów przednowotworowych, niektórzy zaś uważają iż choroba Bowena jest rakiem przedinwazyjnym (tzn. w obrębie skóry występują komórki nowotworowe, ale nie przekraczają warstwy błony podstawnej), który może przekształcić się w postać inwazyjną.
Choroba Bowena występuje na skórze zazwyczaj w pojedynczych ogniskach (licznych rzadziej), kształtu okrągłego lub owalnego, sinobrunatnej barwy, o nierównomiernej powierzchni, nieznacznie nacieczonych, przykrytej warstwą łusek lub strupów, których usunięcie skutkuje krwawieniem. Ognisko choroby ma tendencję do szerzenia się po obwodzie, przybierając kształt obrączkowaty. Choroba ta zazwyczaj przebiega łagodnie i przewlekle. W przypadkach leczenia choroby we wczesnej fazie rozwoju rokowanie jest pomyślne.
Erytroplazja Queyrata
Jest to rzadko występujący rodzaj raka przedinwazyjnego występujący w okolicy zewnętrznych narządów płciowych oraz w obrębie błony śluzowej jamy ustnej.
Jak wygląda? Przez wiele miesięcy lub lat ogniska erytroplazji utrzymują się w postaci pojedynczej zmiany, wyraźnie odgraniczonej, barwy czerwonej lub sinoczerwonej, nieznacznie nacieczonej o lśniącej, ale czasem ziarnistej powierzchni. Dalszym etapem rozwoju procesu nowotworowego jest zajęcie węzłów chłonnych. Schorzenie to najczęściej występuje u mężczyzn na żołędzi, czasami może też przechodzić na wewnętrzną część napletka.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz