Mocznik w kosmetykach

Mocznik

Mocznik (urea) jest jednym z głównych składników NMF (naturalny czynnik nawilżający skóry - ang. Natural  Moisturizing Factor), który jest odpowiedzialny za prawidłowe nawodnienie warstwy rogowej naskórka. Stężenie mocznika w naskórku obniża się z wiekiem (wynosi około 1% masy naskórka): u osoby 70-letniej jest go 8 razy mniej niż u 30-latka. Jest składnikiem nawilżającym (podobnie jak kwas hialuronowy) lecz jego nie najlepiej kojarząca się nazwa powodowała, iż do niedawna rzadko znajdowała się w składzie kosmetyków. W kosmetyce i medycynie mocznik był stosowany od dawna (1943 rok  pierwszy krem z mocznikiem) jako składnik o właściwościach silnie nawilżających i lekko złuszczających. Obecnie jest częstym składnikiem wielu silnie nawilżających aptecznych dermokosmetyków. Jego nawilżające działanie jest czasem porównywane z działaniem kwasu hialuronowego.

W organizmie ludzkim mocznik jest produktem ubocznym przemiany białek. Powstaje on głównie w wątrobie (w cyklu ornitynowym), a wydalany jest z moczem i potem. Stężenie mocznika wynosi od 0,03 do 0,4% we krwi (2,5 - 6,4 mmol/dm3), zaś w moczu około 2%. Ale spokojnie tego rodzaju mocznika nie stosuje się w produkcji kosmetyków.

Mocznik jest też stosowany w rolnictwie jako nawóz na praktycznie wszystkie typy gleb ( z wyjątkiem świeżo zwapnowanych oraz tych o odczynie bardzo kwaśnym lub bardzo zasadowym), pod wszystkie uprawy roślin polowych, drzewa, krzewy czy też trawniki. Mocznik jako nawóz stosowany jest w postaci białych granulek. Także w Polsce mamy kilka zakładów należących do Grupy Azoty, w których wytwarzany jest mocznik stosowany w rolnictwie znajdują się one m.in w Puławach, Kędzierzynie- Koźlu, Policach oraz Tarnowie. Ale wróćmy do tematu czyli teraz o tym jaką rolę pełni:

Mocznik w kosmetyce

Mocznik stosowany do celów kosmetycznych jest związkiem sztucznie syntetyzowanym (pochodzi z laboratorium chemicznego :-), nietoksycznym i niealergizującym. Otrzymywany jest on z amoniaku i dwutlenku węgla (powstaje w specjalnych autoklawach w wysokiej temperaturze pod ciśnieniem 100 - 200 atm).
Mocznik ma postać białego, krystalicznego, bezzapachowego proszku. Jest higroskopijny, doskonale rozpuszcza się w wodzie, alkoholu i glikolu propylenowym, natomiast w tłuszczach jest nierozpuszczalny. Cząsteczka mocznika rozpada się w temperaturze około 140 C (temp topnienia 133 C). Wzór chemiczny mocznika to NH2CONH2 (CH4N2O)- zaś nazwa chemiczna to diamid kwasu węglowego czyli karbamid (nazwa "mocznik" jest określeniem potocznym). Podczas ogrzewania w wyniku kondensacji tworzy biuret.


Mocznik stosowany w kosmetykach zasila NMF oraz modyfikuje strukturę włókien keratynowych. Jako substancja osmotycznie czynna Urea nawilża skórę w sposób fizjologiczny ściągając wodę do korneocytów (ich składnikiem jest keratyna). Mocznik jest humektantem czyli substancją o dużej zdolności absorbowania wody - ma silne właściwości higroskopijne (przyciągania, wiązania wody oraz zapobiegania jej nadmiernemu parowaniu).
Kosmetyki z mocznikiem zmniejszają TEWL (przezskórną utratę wody). Po zastosowaniu kosmetyków z mocznikiem skóra jest miękka i delikatna w dotyku, jędrna, gładka i dobrze nawilżona.
Ze względu na jego nietrwałość w obecności wody (szybko ulega hydrolizie - mało stabilny) w kosmetykach zazwyczaj występuje w towarzystwie kwasu mlekowego lub jego soli (stabilizatory).

Wróćmy na chwilę do historii. Po raz pierwszy mocznik został wyizolowany z cyjanianu amonu (na drodze reakcji chemicznej) w 1828 roku przez niemieckiego chemika Friedricha Wohlera. Mocznik to pierwszy związek organiczny otrzymany z całkowicie nieorganicznych substratów.

Mocznik - działanie zależne od stężenia

W kosmetykach mocznik stosuje się najczęściej w stężeniach 2-5% (zarówno w kremach o/w tzw. "szybko działających", jak i w emulsjach typu w/o o przedłużonym działaniu - wtedy mocznik wnika głęboko w warstwę rogową, zatrzymuje tam wodę i nie dopuszcza do jej nadmiernego wyparowania). W przypadku mocznika stężenie ma ogromne znaczenie - w zależności od zastosowanej ilości może wywoływać zgoła odmienne działanie - niskie stężenia powodują mocne nawilżenie, wysokie stężenia silne złuszczanie.

Stężenie mocznika w preparatach kosmetycznych - działanie:
- 2% - przyspiesza podziały komórkowe w warstwie ziarnistej, czyli pobudza regenerację naskórka;
- 5-10% - wykazuje działanie silnie nawilżające, przyciąga cząsteczki wody i zatrzymuje je w skórze (działanie higroskopijne), zmiękcza skórę;
- 10% (np. tonik) mocznik wykazuje działanie przeciwbakteryjne (pomocne w leczeniu trądziku);
- powyżej 10% zmiękcza skórę, zwiększa jej przepuszczalność, co ułatwia to penetrację w głąb skóry substancji aktywnych kosmetyków czy też leków (np. kortykosteroidów);
- powyżej 30% - daje efekt złuszczania skóry, stosuje się w przypadku suchej, nadmiernie zrogowaciałej skóry oraz w rogowaceniu okołomieszkowym;
- stężenia powyżej 40 i 50% powodują silne złuszczanie - efekt keratolityczny (na skutek rozpuszczenia i denaturacji białek). Preparaty o tak silnym stężeniu są przepisywane przez dermatologów w leczeniu AZS, łuszczycy, rybiej łuski, a także u osób z cukrzycą (jako preparaty łagodzące wczesne objawy powikłań skórnych w cukrzycy);

Mocznik w kosmetyce - działanie

Mocznik (w zależności od stężenia) ma działanie:
- nawilżające;
- zmiękczające;
- wygładzające;
- ujędrniające;
- regenerujące;
- uelastyczniające (odpowiednio nawilżona kreatyna powoduje że skóra jest elastyczna);
- łagodzi podrażnienia naskórka;
- przeciwświądowe;
- reguluje rogowacenie naskórka (powyżej 10%);
- złuszczające (stężenia powyżej 10% - silne działanie powyżej 30%);
- przeciwbakteryjne (od dawna stosowany w leczeniu miejscowym zainfekowanych ran - działanie antybakteryjne i złuszczające, przyspiesza gojenie);

Kosmetyki z mocznikiem - dla kogo?

Kosmetyki z mocznikiem:

- niezastąpiony w preparatach do pielęgnacji skóry suchej (ze względu na właściwości higroskopijne przyciągania i zatrzymywania wody), skóry z nadmierną suchością, szorstkiej ze skłonnością do łuszczenia;
- jako "ratunek" dla skóry zmęczonej nadmiernym opalaniem;
- dla osób z cerą wrażliwą i alergiczną (nietolerującą kwasów owocowych czy kwasu salicylowego) - nie drażnią i nie alergizują skóry, a złuszczają i poprawiają jej nawilżenie ;
- dobrze sprawdza się w pielęgnacji cery mieszanej i trądzikowej (szczególnie tonik z mocznikiem o stężeniu 10%);
- dla kobiet w okresie menopauzy (kiedy skóra staje się sucha i wiotka ze względu na spadek poziomu hormonów);
- przy problemie pękających pięt;
- w przypadku przesuszonych łokci i/lub kolan (ze stężeniem powyżej 10%);
- na rozstępy (stężenia powyżej 20%);
- na wrastające włosy i rogowacenie okołomieszkowe (stężenia powyżej 20%);
- łupież;
- roztwory mocznika są także stosowane do leczenia kurzajek (brodawek);

Mocznik - pielęgnacja. Mocznik na trądzik i rozstępy

Jak już pisałam kosmetyki z mocznikiem są niezastąpione w pielęgnacji skóry suchej i przesuszonej, ponadto świetnie sprawdzą się także w pielęgnacji skóry atopowej, alergicznej i wrażliwej. Kosmetyki zawierające do 10% mocznika są pożądanym składnikiem kosmetyków do pielęgnacji twarzy, ciała, dłoni, stóp, a także włosów.
W przypadku trądziku ważne jest nie tylko działanie przeciwbakteryjne i przeciwświądowe mocznika, ale także jego aktywność przeciwzapalna, która wynika z czynności antyproliferacyjnych i przeciwgranulacyjnych -  dlatego w leczeniu trądziku stosuje się zazwyczaj kosmetyki ze stężeniem od 10% w górę. Tonik z 10% zawartością mocznika jest pomocny w pielęgnacji skóry trądzikowej, tłustej i mieszanej.
W przypadku rozstępów także istotne są właściwości przeciwzapalne i przeciwświądowe mocznika, ale konieczne jest też działanie złuszczające. Na rozstępy stosuje się zazwyczaj preparaty zawierające 20% mocznika, podobnie jak w przypadku wrastających włosków (głównie po depilacji), egzemy i rogowacenia mieszkowego.

Mocznik - zastosowanie w kosmetykach

Mocznik jest składnikiem następujących rodzajów kosmetyków:
- kremy do rąk i stóp;
- kremy do twarzy;
- emolienty;
- balsamy do ciała;
- toniki;
- szampony i odżywki do włosów;
- maści (na odciski, zgrubienia, nagniotki, pękające pięty);
- olejki do kąpieli;
- pasty do zębów;
Dzięki zawartości mocznika kosmetyki mogą zawierać mniej konserwantów (mocznik wiąże wodę dzięki czemu staje się ona mniej dostępna dla drobnoustrojów).

Jak szukać kosmetyków z mocznikiem?

W składzie na etykiecie lub pudełku kosmetyku mocznik występuje pod nazwą Urea (wg międzynarodowego systemu oznaczeń INCI), może też być pod nazwą np. carbamide, carbonyl diamide, isourea. Mocznik jest składnikiem wielu kosmetyków oraz dermokosmetyków aptecznych.

Przeciwwskazania do stosowania kosmetyków z mocznikiem

Ze względu na fakt, iż mocznik stosowany w kosmetykach nie wywołuje alergii i nie podrażnia skóry praktycznie brak jest przeciwwskazań do stosowania kosmetyków z mocznikiem. Ale w gwoli ścisłości przeciwwskazaniem do stosowanie tego typu preparatów jest uczulenie na którykolwiek z pozostałych składników leku lub kosmetyku.

Kosmetyki z mocznikiem zapewniają skórze to czego potrzebuje najbardziej, czyli właściwe nawilżenie!!!

Proszę Was nie odrzucajcie kosmetyków z mocznikiem (ze względu na jego mało przyjemną nazwę i obawę że nieprzyjemnie pachnie - to mit), a wręcz przeciwnie kupujcie je (zwłaszcza te które mocznik - Urea mają na początku składu) kierując się korzyściami jakie mocznik daje naszej skórze, a ona będzie Wam za to wdzięczna :-)