Fototypy. Ocena wrażliwości na słońce.

Jedni opalają się na kolor złocistobrązowy szybko, bez oparzeń, inni zaś (w tym ja) mają problem ze zdobyciem nawet jasnobrązowej opalenizny. Dla niektórych trudne jest uzyskanie jakiejkolwiek opalenizny (dla osób z fototypem I opalenizna jest praktycznie niemożliwa), a ja tu mówię o pięknej, brązowej. Kilkanaście wizyt w solarium lub długie godziny na słońcu, a zanim pojawia się oczekiwana opalenizna to trzeba zaliczyć oparzenie słoneczne i rumień kilkukrotnie (wiem z własnej autopsji). Posiadając więc wiedzę na temat szkodliwość promieniowania UV (szczególnie dla osób z jasną karnacją) od kilku lat odpuszczam sobie opalanie (dla mnie zbyt duży wysiłek, niewspółmierny do efektu). Oczywiście nie znaczy to, że wcale nie wychodzę na słońce. Nie zmienia to faktu, że zazdroszczę osobom z ciemniejszą karnacją pięknej, brązowej opalenizny (no ale zawsze w razie potrzeby pozostaje mi opalanie natryskowe). Moja dość duża wrażliwość skóry na słońce i trudność w opalaniu wynika z tego, iż należę do osób z fototypem II. Czym jest fototyp i o czym decyduje?

Fototyp

Fototyp to osobnicza, indywidualna odpowiedź skóry na działanie promieniowania słonecznego. Określony kolor skóry, włosów, oczu warunkuje reakcję na UV (bo przecież kolor oczu czy włosów zależy od zawartości melaniny). Fototypy omówię na podstawie typów skóry wg Fitzpatricka. Klasyfikacja Fitzparika została opublikowana w 1988 r roku i oparta jest na sposobie reakcji skóry na światło UV. Skala ta zawiera 6 fototypów uzależnionych oczywiście od zawartości melaniny w skórze. Klasyfikacja ta jest bardzo użyteczna przy peelingach zwłaszcza chemicznych.

Fototyp I (celtycki) i II (północnoeuropejski)

Osoby z fototypem I mają bardzo jasną skórę, włosy rude, niebieskie oczy i zazwyczaj posiadają piegi, Fototyp II to osoby z jasną skórą, blond włosami (jasny lub ciemny) o niebieskich, zielonych lub szarych oczach. Osoby z I i II fototypem są bardzo wrażliwe na promieniowanie słoneczne. Po ekspozycji na UV zawsze pojawia się rumień, a bardzo często oparzenie słoneczne. Osoby z I fototypem zazwyczaj nie uzyskują przyciemnienia skóry, zaś z fototypem skóry II czasami - jest to wtedy jasnobrązowa opalenizna. Osoby z tymi fototypami ze względu na bardzo słabą naturalną ochronę skóry są bardziej narażone na powstanie zmian przednowotworowych oraz raków podstawnokomórkowych.

Fototyp III (środkowoeuropejski)

Osoby z tym fototypem mają włosy w kolorze ciemny blond lub brązowym, ciemnozielone lub brązowe oczy oraz dosyć ciemny kolor skóry. Melanina zapewnia im naturalną ochronę na poziomie średnim. Czasami po intensywnej ekspozycji na słońce może dojść do oparzeń, ale zawsze pojawia się opalenizna w brązowym kolorze.

Fototyp IV (południowoeuropejski)

Osoby wpisujące się w ten fototyp mają ciemnobrązowe włosy, ciemne oczy i oliwkowo - brązową skórę. U tych osób bardzo rzadko lub nawet nigdy nie dochodzi do oparzeń. Po ekspozycji na słońce uzyskują ciemnozłocistą opaleniznę.

Fototyp V

Osoby z tym fototypem to najczęściej rdzenni Amerykanie, Hindusi czy mieszkańcy basenu Morza Śródziemnego. Osoby te mają ciemnobrązowe lub czarne włosy, ciemną karnację i dosyć silną naturalną ochronę skóry przed promieniami UV. U osób tych praktycznie nie dochodzi do oparzeń słonecznych, a po ekspozycji na słońce uzyskują piękną brązową opaleniznę.

Fototyp VI

Osoby te posiadają bardzo ciemną, prawie czarną skórę, czarne włosy (rasa czarna). Melanina zawarta w skórze zapewnia bardzo silną naturalną ochronę. U osób  z fototypem VI nigdy nie występują oparzenia słoneczne, a ściemnienie skóry (opalenizna) jest praktycznie niewidoczne.

Fototypy

A Wy do którego fototypu należycie?

Klasyfikacja Glogaua

Inną metodą oceny wrażliwości na słońce jest klasyfikacja Glogaua. Klasyfikacja ta ocenia uszkodzenia skóry wywołane przez promieniowanie słoneczne i uwzględnia rózne elementy tj: występowanie trądziku młodzieńczego, aktywność gruczołów łojowych, pojawienie się zmarszczek, skłonność do bliznowacenia zmian, stopień rogowacenia pod wpływem promieniowania słonecznego. Wyróżnia się tutaj 4 grupy:
- I grupa - są to zmiany łagodne, zazwyczaj występujące w wieku 28 - 35 lat. Nie obserwujemy rogowacenia i blizn, pojawiają się nieliczne zmarszczki. Zmiany są tak niewielkie, że nie ma konieczności stosowania makijażu lub wystarcza delikatny makijaż.
- II grupa - to zmiany o średnim nasileniu, które występują najczęściej w wieku między 35 a 50 r życia. Obserwujemy niewielkie rogowacenie słoneczne, mogą występować delikatne, żółte przebarwienia skóry. Występują zmarszczki o średnim nasileniu np. zmarszczki śmiechowe, które widoczne są także w spoczynku. Ponadto widoczne także niewielkie bliznowacenie. W celu ukrycia niedoskonałości konieczny jest delikatny makijaż.
- III grupa - w tej grupy mamy do czynienia ze zmianami zaawansowanymi, które występują zazwyczaj pomiędzy 50 a 65 r życia. W tym przypadku obserwujemy na skórze wyraźne rogowacenie słoneczne, teleangiektazje i wyraźne przebarwienia. Zmarszczki są obecne także w spoczynku, a bliznowacenie jest średnio zaawansowane. W celu kamuflaży konieczny dość dobrze kryjący makijaż.
- IV grupa - dotyczy zazwyczaj osób po 60 r życia, w tym przypadku zmiany bywają już dość ciężkie. W stadium tym obserwujemy wyraźne rogowacenie słoneczne (w niektórych przypadkach może występować już rak skóry). Skóra jest zwiotczała, występują wszystkie typy zmarszczek (mimiczne, grawitacyjne, senne, posłoneczne), a bliznowacenie jest mocno nasilone. W tym przypadku nawet makijaż może okazać się zbyt mało skuteczny, bo często zbija się w grudki.


Jeszcze kilka słów o zasadach stosowania filtrów ochronnych.

- Zawsze rozpoczynając opalanie zaczynamy od wyższej wartości faktora ochronnego. W miarę jak pojawia się opalenizna możemy tę wartość stopniowo obniżać.
- Kosmetyki ochronne z filtrami powinno się nakładać około 20 min przed wyjściem na słońce, a nie dopiero na plaży na słońcu. Aplikację powtarzamy co 2 lub 3 godziny (pod wpływem potu preparat się rozpuszcza) lub po każdej kąpieli w wodzie (nawet jeśli preparat był wodoodporny, bo podczas wycierania skóry część kosmetyku została usunięta).
- Jeśli wybieramy się do krajów o klimacie śródziemnomorskim należy na początek stosować preparaty z filtrem o wyższym faktorze- o około 15 wyższym niż zalecany dla naszego fototypu;
- Pamiętajmy także o dobrych okularach przeciwsłonecznych.